Հարցեր և առաջադրանքներ․

1․Ո՞րն է միացման ռեակցիայի ուրվագիրը.
ա) CaO + C → CaC2CO.
բ) CaO + CO2 → CaCO3
գ) KNO2+HCl → HNO2+KCl:

2․Ո՞րն է քայքայման ռեակցիայի ուրվագիրը.
Continue reading

Դրական և ժխտական խոնարհում:

Բայերը խոսքում կարող են գործածվել թե՛ դրական, թե՛ ժխտական ձևերով։
Ժխտական խոնարհման ձևերով ժխտվում, բացասվում է գործողության կատարումը, օրինակ՝ գրում է-չի գրում, գրեց -չգրեց, գրեմ-չեմ գրի։ Բայի ժխտական ձևերը
կազմվում են չ- կամ մի՛ մասնիկներով։
Սահմանական եղանակի՝ օժանդակ բայով կազմված ձևերի ժխտականը
կազմվում է՝ օժանդակ բային չ- ավելացնելով կիամ բային չ ավռլացնելով, ինչպես՝ գրում եմ-չեմ գրում, չես գրում, չի գրում, չենք գրում, չեք գրում, չեն գրում, գրել եմ – չեմ գրել, չես գրել, չի գրել, չենք գրել, չեք գրել, չեն գրել, գրելու եմ-չեմ գրելու, չես գրելու, չի գրելու, չենք գրելու, չեք գրելու, չեն գրելու, գրեցի-չգրեցի, չգրեցիր, չգրեց, չգրեցինք, չգրեցիք, չգրեցին:
Ըղձական եղանակի բայաձևերի ժխտականը կազմվում է՝ բային չ- մասնիկն
ավելացնելով, օրինակ՝ գրեմ – չգրեմ, չգրես, չգրի, գրեի – չգրեի, չգրեիր, չգրեր և
այլն։
Հարկադրական եղանակի բայաձևերի ժխտականը կազմվում է՝ պիտի կամ պետք է բառերին չ- ավելացնելով, օրինակ՝ պիտի գրեմ – չպիտի գրեմ, չպիտի գրես, պետք է գրեի -չպետք է գրեի, չպետք է գրեիր:
Ենթադրական եղանակի ժխտականի կազմությունը տարբերվում է մյուսներից։ Այն ոչ թե կազմվում է դրականի ձևերին չ- մասնիկն ավելացնելով, այլ
ժխտման դերբայով և օժանդակ բայի ժխտական ձևերով, օրինակ՝ կգրեմ – չեմ
գրի, կգրես-չես գրի, կգրի-չի գրի, կգրեի – չէի գրի, կգրեիր-չէիր գրի և այլն։ Սա
ժխտական դերբայի միակ կիրառությունն է։
Հրամայական եղանակի ժխտականը (արգելական հրամայականը) կազմվում
է մի՛ մասնիկով, օրինակ՝ գրի՛ր – մի՛ գրիր, գրեցե՛ք//գրե՛ք – մի՛ գրեցեք // մի՛
գրեք, կարդա՛ — մի՛ կարդա, կարդացե՛ք – մի՛ կարդացեք և այլն։ Սոսկածանցավոր
և պատճառական բայերի ժխտական հրամայականը կազմվում է երկու ձևով՝ մի՛
մտնիր – մի՛ մտիր, մի՛ փախչիր – մի՛ փախիր, մի՛ հեռացնի – մի՛ հեռացրու և այլն։
Երկրորդ ձևերը տարածվել են ժողովրդախոսակցական լեզվի ազդեցությամբ:

Առաջադրանքներ:
239.Նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ:
Կաքավաբերդի գլխին տարին բոլոր ամպ է նստում:
Օրինակ՝ Կաքավաբերդի գլխին տարին բոլոր ամպ չի նստում:
Կաքավաբերդի բարձունքի  միակ ծաղիկը ալպիական մանուշակն չէ:
Գունավոր բզեզին մանուշակը ճոճք է թվում:
Պարիսպների գլխին ցինն ու անգղը բույն էին դրել:
Ներս մտնողն իմ մայրն չէ:
Քաղցած այծը նույնիսկ ամենաուղիղ ծառն էլ չի կբարձրանա:

240. Ա. և Բ. Խմբի նախադասությունները ժխտական դարձրո՛ւ:
Ա. Նրա համար ամենանվիրական առարկան իր թալիսմանն չէ:
Այդ օրվանից դարպասապահի չսափրած դեմքը  թալիսման չդարձավ թիմի համար:
Մարզիկները չէն հավատում են թալիսմանների զորությանը:
Այդ մասին երեխաներն էլ չգիտեն գիտեն:
Բ. Ձուկն առանց փուշ չի  լինի:
Մեկ ծաղկով գարուն չի գա:
Մրցույթի բոլոր մասնակիցներն էլ չեն կխրախուսվեն, իսկ հաղթողը նվեր չի  ստանա:
Ջուրն ընկնողը անձրևից չի  վախենա:
 241. Նախադասության բայերը ժխտակա՛ն դարձրու և ստացված ու տրված նախադասությունների մտքերը 

Այդ ուղտերին կտեսնեք, եթե կենդանաբանական այգի գնաք:

Այդ ուղտերին չեք տեսնեք, եթե կենդանաբանական այգի չգնաք

Եթե փղի վրա հարձակվեն, նա էլ ժանիքը գործի կդնի:

Եթե փղի վրա չհարձակվեն, նա էլ ժանիքը գործի չի դնի

Փիղն իր կնճիթով վերից վար ջրում է իրեն, երբ շոգ է լինում:

Փիղն իր կնճիթով վերից վար չի ջրում իրեն, երբ չի շոգ լինում

Եթե սագը սուզվում է, ուրեմն անձրև է գալու: Իսկ եթե մի ոտքի վրա է կանգնումու գլուխը թաքցնում թևի տակ, սաստիկ ցուրտ է լինելու:

Եթե սագը չի սուզվում, ուրեմն անձրև չի գալու: Իսկ եթե մի ոտքի վրա չի կանգնումու գլուխը չի թաքցնում թևի տակ, սաստիկ ցուրտ չի լինելու:

Երբ սագերը դեպի հարավ են չվում, ուրեմն ձմեռը մոտ է:

Երբ սագերը դեպի հարավ չեն չվում, ուրեմն ձմեռը մոտ չէ:

Հողի մեջ որ փոս գտնեն, բույն կսարքեն:

Հողի մեջ որ փոս չգտնեն, բույն չեն սարքի:

Կորեան Ճապոնիայի տիրապետության տակ (1910-1945թթ.)

221. Խմբերից յուրաքանչյուրին տո՛ւր տրված անուններից մեկը:  Continue reading

Խնդիր 1

Չորս շոկոլադե սալիկների գինը 6 եվրոյով ավել է մեկ սալիկի գնից: Ինչի՞ է հավասար մեկ շոկոլադե սալիկի գինը:2 եվրո

Խնդիր 2

Բագրատն ուզում է լրացնել աղյուսակը՝ երեք դատարկ վանդակներում գրելով մեկական թիվ: Նա ցանկանում է, որ առաջին երեք թվերի գումարը լինի 100, մեջտեղի երեք թվերի գումարը՝ 200 և վերջին երեքինը՝ 300: Ի՞նչ թիվ պետք է գրի Բագրատը աղյուսակի կենտրոնում։60

Խնդիր 3

Դավիթը ցանկանում է տեղադրել 1-ից մինչև 12-ը բոլոր տասներկու թվերը շրջանագծի վրա այնպես, որ ցանկացած հարևան թվերի տարբերությունը միշտ լինի կա՛մ 2, կա՛մ 3: Հետևյալ թվերից որո՞նք պետք է լինեն հարևան:
(A) 5և 8

(B) 3և 5

(C) 7և 9

(D) 6 և 8

(E) 4 և 6

Խնդիր 4

Պարանը ծալում են երկու հավասար մասի, ապա նորից են ծալում երկու հավասար մասի, ու կրկին ծալում են երկու հավասար մասի: Վերջապես ծալած պարանը կտրում են՝ ստանալով մի քանի կտոր: Կտորներից երկուսի երկարությունը 9մ և 4մ է: Բերված թվերից ո՞րը չի կարող լինել ամբողջական պարանի երկարությունը:
(A) 52 (B) 68 (C) 72 (D) 88 (E) Բոլոր պատասխանները հնարավոր են:

Խնդիր 5

Օդանավակայանում կա հորիզոնական շարժասանդուղք, որի երկարությունը 500 մետր է և որը շարժվում է 4 կմ/ժ արագությամբ: Անուշը և Դավիթը միասին կանգնում են շարժասանդուղքին: Անուշը քայլում է շարժասանդուղքի նկատմամբ 6 կմ/ժ արագությամբ, իսկ Դավիթը չի քայլում: Շարժասանդուղքից Անուշի իջնելու պահին որքա՞ն էր նրա հեռավորությունը Դավիթից:

Խնդիր 6

Այգու յուրաքանչյուր արահետի երկարությունը 100 մ է: Արևիկն ուզում է գնալ A-ից B` ցանկացած արահետով անցնելով ոչ ավել, քան մեկ անգամ: Ինչի՞ է հավասար հնարավոր ամենաերկար ճանապարհի երկարությունը, որը նա կարող է ընտրել:

1.Խմբավորիր բառերն ըստ հոմանիշների։ Ո՞ր բառերը հոմանիշ չունեն այս շարքում, ընդգծիր։
Նիրհել, սարսափել, տխմար, փոս, ննջել, ահաբեկվել, սրդողել, քնել, անգետ, վիրապ, մրափել, զարհուրել, բթամիտ, վախենալ, վեմ,ողորմելի, խրամատ։

Continue reading

Ոչ ոք չէր խոսում, բոլորը լսում էին  ջութակի նվագը:

Ոչ մեկը  չէր հանդգնել հակաճառել:

Բոլոր երեխաներին  նա լավ է վերաբերվել

Ընկերներին (հրավիրել) տոնական ճաշկերույթին:

Ամբողջ քաղաքը նրա մասին էր  խոսում:

Ողջը (դառնալ թշնամուն ավար:

Ամեն մեկը վեճը (մեկնաբանել) յուրովի:

2.Փակագծում տրված գոյականներն ու բայերը համաձայնեցրո՛ւ ընդգծված դերանունների հետ:

Բոլորը  լսում էին , թե որտեղի՛ց  են գալիս ոտնաձայները:

Ոչ ոք չէր փորձել բարձրաձայնել, բոլորը նայում էին :

Բոլոր ճանապարհները  մի տեղ  են տանում :

Ամբողջը (լցնել) եկեղեցու բակը:

Կարծես թե ողջ (քաղաք) հրապարակ (լցվել):

Բոլորը քննությունները (հանձնել) մեկ օրում:

3. Գրել տրված բայերի հնչյունափոխված արմատների անհնչյունափոխ ձևերը և նշիր, թե ինչ խոսքի մաս է:
Դեղնել- դեղին, ածական
վիճել-վեճ, գոյական
խաղալ-խաղ,գոյական
հնձել-հունձ,գոյական
բուրել-բույր,գոյական
փափկել-փափուկ
վախենալ-վախ,
կոպտանալ-կոպիտ
անրջել-անուրջ
հավատալ-հավատք,
տխրել-տխուր,բայ.
ուղղել-ուղղի,բայ.
ապշել-ապուշ,ածանց.

4. Ընդգծված բառակապակցությունները արտահայտիր բայով:

Կախարդը նրանց  քար  դարձրեց:
Ծառերը սկսել են ոսկեզօծ դառնալ:
Նրանց հարաբերությունները  ջերմ են դարձել;
Այդ զրույցից էլ  առաջ եկավ գյուղի անվանումը:
Լույսը բացվեց, և նա ճանապարհ ընկավ:
Նա շատ ուշ եկավ, ներկաները ցրվել էին:

5. Գրիր -ել և -ալ վերջավորությամբ հինգական բայ:

6.Խմբավորիր բայերը ըստ ի՞նչ անել, ի՞նչ լինել  հարցերի:

Ընկնել, սևանալ, նկատել, վիրավորել, գեղեցկանալ, ժպտալ, աղքատանալ, կարմրել, ներել, մթնել, երգել, թանկանալ, չքանալ, խնամել, ճաքել, կռվել, կարոտել, վստահել, կապտել, նեղանալ:

7.Կազմիր բայեր տրված գոյականներից:
Հույս, գիր, պատերազմ, հույզ, թիվ, հաշիվ, չու, ժպիտ, մահ, վճիռ, տոն, ծաղիկ, սեր, վկա, ծառա, աշակերտ, ընկեր, զանգ, հունձ, խիղճ, սոսինձ, խրատ, քրքիջ, ավել, դող, ընծա:

1.Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը։

ա) Երեխան երկար լաց (լինելիս, լինելուց) շնչակտուր եղավ և նվաղեց։

բ) Ցանկապատի վրայով (թռչելիս, թռնելիս) տղան ոլորեց ոտքը և ստիպված էր մի քանի օր անցկացնել անկողնում պառկած:
գ) Պարտադիր չէ՝ շշուկով խոսեք. երեխան քնած (չի, չէ):

դ) Դավադիր գնդակը թիկունքից էր (դիպել, դիպչել) նրան ու տեղնուտեղը սպանել:
ե) Այգում (զբոսնելիս, զբոսնելուց) անսպասելիորեն գտա մի քանի օր շարունակ ինձ չարչարող խնդրի լուծման ուղին

2. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը.

ա) Տնօրենն ավելացրեց, որ ինքը բոլորովին էլ դեմ (չէ, չի) այդ առաջարկությանը։
բ) Արդեն երեք հեքիաթ եմ պատմել, բայց երեխան դեռ քնած (չի, չէ):
գ) Բայց նա երբեք էլ կողմ (չէ, չի) եղել մեր՝ արտասահման մեկնելուն։
դ) Ես համոզվեցի, որ այդ երիտասարդը մարդ (չի, չէ) և երբեք էլ մարդ չի դառնա։

3. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծե՛ք ճիշտը.

ա) Մանկամարդ աղջիկը, մոմակալը ձեռքին, միջանցքով քայլում էր շատ զգույշ, որ մոմը (չհանգեր, չհանգչեր) օդի հանդիպակաց հոսանքից։
բ) Երազում ես հաճախ (թռնում, թռչում) եմ, և դա գերագույն հաճույք է:
գ) Ճակատդ հարվածից կարմրել է, և եթե սառը թրջոց չդնես, (կուռչի, կուռի)։
դ) Հալածյալը (թռչեց, թռավ) ջրով լի խրամատի վրայով և կարողացավ խուսափել հետապնդողներից։
ե) Ոչ ոք երբևէ չի (փախչել, փախել) իր ճակատագրից, որքան էլ հեռու է եղել սնահավատությունից։

զ) Ծնողների անուշադրության պատճառով երեխան մտավ առվակը և (թռչեց, թրջեց) կոշիկներն ու գուլպաները:
է) Վիրավոր զինվորն ընկերոջը խնդրում էր իրեն (թողնել, թողել) և վերադառնալ խրամատ, բայց ընկերը ամեն կերպ ջանում էր վիրավորին օգնել:

4. Փակագծերում տրված տարբերակներից ընդգծեք ճիշտը.

ա) Քիմիական այդ նյութը (գործածվում է, գործ է ածվում) տարատեսակ օծանելիքներ պատրաստելու համար:
բ) Հարգելիս, (վեր մի՛ կաց, մի՛ վեր կաց). մենք նստած կզրուցենք:

գ) Սարեր ու ձորեր, իմ վիշտը (լացեք, լացեցեք), այս աշխարհում ինձ մխիթարող չունեմ:
դ) Գնա, քեզ հարմար ու քեզ արժանի տեղ գտիր, քեզ այս տունն այլևս (թողող, թողնող) չկա։
ե) Կրթությամբ լինելով բանասեր՝ Սուրենը անցավ վերապատրաստման դասընթաց և (դարձավ, դառավ) հաշվապահ:
զ) Կարենը դեռ դպրոցական տարիքից իր վերնաշապիկն ու գուլպաներն ինքն է (լվանում, լվում)։
է) Մենք այդ տղաներին մի քանի համապատասխան խոսք (ասեցինք, ասացինք), ու նրանք հասկացան, թե ում հետ գործ ունեն:
ը) Պետավտոտեսչության նոր որոշման համաձայն՝ (մգացված, մգեցված) ապակիներով ավտոմեքենաների երթևեկն արգելվում է:
թ) Հարգելի՛ ուղևորներ, երթուղայինների վարորդներին (մի՛ թույլ տվեք, թույլ մի՛ տվեք) մեքենայում ծխել և վնաս տալ ձեր առողջությանը։
ժ) Հեռավոր երկրներից հում մսեղեն հնարավոր է ներմուծել միայն (սառացված, սառեցված) վիճակում:
ժա) Վերջին անգամ բաժակները (լցրինք, լցրեցինք), բայց չգիտես ինչու ոչ ոք այլևս չէր ուզում ո՛չ բաժակաճառ ասել, ո՛չ խմել։
ժբ) Ա՛յ հոգուդ մեռնեմ, ինչու չես (թողում, թողնում)՝ այդ անպատկառին մի երկու լավ խոսք ասեմ, որ իմանա՝ ում հետ ինչպես պետք է խոսել։

Նախագիծ՝ Պրինցիպատը Հռոմում

https://youtu.be/8mxU2FZLQzU